Rối loạn triệu chứng cơ thể và các rối loạn liên quan là gì?

Rối loạn triệu chứng cơ thể và các rối loạn liên quan là tên gọi một nhóm các tình trạng bệnh lý trong đó cảm giác đau và các triệu chứng cơ thể mà một người cảm nhận được có liên quan đến các yếu tố tâm lý. Không thể tìm thấy một nguyên nhân thực thể cụ thể nào của những triệu chứng này. Ở những người có rối loạn triệu chứng cơ thể và các rối loạn liên quan, kết quả xét nghiệm y khoa là bình thường hoặc không giải thích được các triệu chứng của người bệnh.

Người mắc rối loạn này có thể cần được khám và làm một số xét nghiệm để chắc chắn rằng mình không có những bệnh lý khác kèm theo. Người bệnh thường rất lo lắng về sức khỏe của mình vì họ không biết đâu là nguyên nhân đang gây ra các vấn đề sức khỏe  này. Các triệu chứng của họ giống với triệu chứng ở những bệnh lý khác và có thể kéo dài trong nhiều năm. Người mắc rối loạn dạng cơ thể không phải đang giả vờ tạo ra các triệu chứng. Cái đau mà người bệnh cảm nhận là thật.

Biểu hiện của rối loạn triệu chứng cơ thể và các rối loạn liên quan

Có một số loại rối loạn triệu chứng cơ thể và các rối loạn liên quan.

Rối loạn cơ thể hóa thường gồm đau và các triệu chứng thần kinh trầm trọng (như đau đầu, mệt mỏi). Các triệu chứng khác bao gồm:

• Các triệu chứng tiêu hóa (như buồn nôn, nôn, đau bụng, táo bón và tiêu chảy).
• Các triệu chứng liên quan đến tình dục (như đau khi hoạt động tình dục, mất ham muốn tình dục và đau đớn dữ dội quá mức trong kỳ hành kinh của phụ nữ).

Rối loạn nghi bệnh là khi một người cho rằng những hoạt động chức năng bình thường của cơ thể (như sôi dạ dày) hoặc các triệu chứng không đáng kể (như đau đầu thông thường) là những triệu chứng của một rối loạn rất nghiêm trọng. Với người mắc rối loạn nghi bệnh, sôi da dày có thể đồng nghĩa với ung thư dạ dày. Đau đầu có thể là do một khối u não.

Rối loạn sợ biến dạng cơ thể là khi một người bị ám ảnh bởi một khiếm khuyết về ngoại hình của mình. Khiếm khuyết này có thể không đáng kể hoặc không tồn tại. Người bệnh liên tục lo lắng về khiếm khuyết mà mình đang cảm thấy, có thể ở bất cứ bộ phận nào trong cơ thể. Những bận tâm thường gặp ở người mắc rối loạn sợ biến dạng cơ thế bao gồm:

• nếp nhăn
• rụng tóc
• tăng cân
• kích thước và hình dạng các bộ phận như mắt, mũi và vú.

Rối loạn chuyển dạng là khi các triệu chứng cơ thể giống với biểu hiện của một rối loạn thần kinh, mặc dù thực sự không có một rối loạn thần kinh nào như vậy xuất hiện. Các triệu chứng thường gặp bao gồm:

• liệt một tay hoặc một chất
• mất thị lực
• mất thính lực
• co giật.

Stress có thể làm nặng hơn các triệu chứng.

Nguyên nhân của rối loạn triệu chứng cơ thể và các rối loạn liên quan là gì?

Người ta vẫn chưa biết chính xác vì sao lại có những biểu hiện của rối loạn triệu chứng cơ thể và các rối loạn liên quan. Một số trường hợp, đó có thể là vấn đề gây ra bởi các xung động thần kinh truyền tín hiệu đau, sự đè nén và những cảm giác khó chịu khác lên bộ não. Chúng ta biết được rằng đau và những vấn đề gây ra bởi rối loạn triệu chứng cơ thể và các rối loạn liên quan là có thực, chứ không phải do người bệnh tưởng tượng ra.

Như nhiều bệnh lý khác, rối loạn triệu chứng cơ thể và các rối loạn liên quan thường có tính di truyền trong gia đình. Chúng cũng có khuynh hướng xuất hiện và kéo dài theo thời gian.

Chẩn đoán rối loạn triệu chứng cơ thể và các rối loạn liên quan như thế nào?

Có thể khó chẩn đoán rối loạn triệu chứng cơ thể và các rối loạn liên quan.Bác sĩ sẽ khám thực thể và có thể yêu cầu một số xét nghiệm. Nếu các xét nghiệm cho thấy bạn không có bệnh lý cơ thể nào, bác sĩ có thể chuyển bạn đến chuyên khoa sức khỏe tâm thần.

Có thể phòng tránh rối loạn triệu chứng cơ thể và các rối loạn liên quan được không?

Hiện không có cách nào phòng được rối loạn triệu chứng cơ thể và các rối loạn liên quan.

Điều trị rối loạn triệu chứng cơ thể và các rối loạn liên quan

Mặc dù chưa có cách chữa khỏi hẳn các rối loạn dạng cơ thể, vẫn có thể kiểm soát được các rối loạn này. Điều trị nhắm đến việc giúp đỡ càng nhiều càng tốt, làm cho người bệnh có một cuộc sống bình thường. Thậm chí dù đã điều trị, người bệnh có thể vẫn còn đau hoặc một vài triệu chứng khác. May mắn là, rối loạn dạng cơ thể không làm tuổi thọ của người bệnh ngắn đi.

Bác sĩ có thể kê thuốc để điều trị một số triệu chứng của người bệnh. Trong nhiều trường hợp có thể không cần đến thuốc.

Sống với rối loạn triệu chứng cơ thể và các rối loạn liên quan

Có thể sẽ khó khăn khi sống cùng với rối loạn triệu chứng cơ thể và các rối loạn liên quan. Bạn cảm thấy không ai tin rằng mình thực sự có bệnh. Bạn không thể hiểu được vì sao điều này lại xảy đến với mình. Có thể bạn sẽ bực dọc với cơ thể mình. Hãy cùng với bác sĩ kiểm soát các triệu chứng của bạn. Rối loạn triệu chứng cơ thể và các rối loạn liên quan hoàn toàn có thể điều trị được.

Đi khám bệnh để kiểm tra định kì là phần quan trọng nhất của quá trình điều trị. Bác sĩ sẽ cho bạn biết họ cần gặp bạn bao nhiêu lâu một lần. Có thể bạn sẽ cảm thấy thất vọng khi các triệu chứng vẫn còn tiếp diễn, nhưng hãy nhớ rằng các rối loạn dạng cơ thể có thể rất khó trị. Bác sĩ sẽ làm những gì tốt nhất để giúp bạn duy trì sức khỏe.

Hãy hỏi bác sĩ:

• Nếu tôi mắc rối loạn triệu chứng cơ thể và các rối loạn liên quan, có phải tất cả các triệu chứng của tôi đều là không có thật?
• Nguyên nhân có thể gây ra rối loạn của tôi là gì?
• Lựa chọn điều trị tốt nhất là gì? Tôi có cần điều trị không? Có cần uống thuốc không?
• Thay đổi lối sống, chẳng hạn như học cách kiểm soát stress, có giúp làm giảm các triệu chứng của tôi?
• Tôi cần đến tái khám sau bao lâu?

​Nguồn: Hiệp hội Bác sĩ Gia đình Hoa Kỳ

https://familydoctor.org/condition/somatic-symptom-and-related-disorders/

Người dịch: BS. Võ Hùng Chí